Giới thiệu mật mã dời chỗ

Nếu có ai đố H A P E W L L S A A I I E E – R S K M nghĩa là gì, chắc bạn phải chịu thua. Nhưng nếu có một “ chìa khóa “ để sắp xếp lại 18 mẫu tự ấy, bạn sẽ thấy đó là tên của nhà viết kịch và nhà nho vĩ đại nước Anh WILLIAM SHAKES PEARE. Và với “ chìa khóa “ khác bạn sẽ có cả một câu hoàn chỉnh I SWEAR HE IS LIKE A LAMP ( tôi cam đoan ông ấy chẳng khác nào ngọn đèn sáng ).

Tương tự A E H I L R T có thể là tên độc tài phát xít A. HITLER nhưng cũng có thể là THE LIAR ( kẻ dối trá ) hoặc chỉ là một nhóm mẫu tự hoàn toàn vô nghĩa.

Gần đây, khi nhà danh họa siêu thực Tây Ban Nha Salvador Dali qua đời ( 23.1.1989 ) báo chí có nhắc lại một kiểu chiết tự đả kích ông : SALVADOR DALI = AVIDA DOLLARS ( ham tiền ).

Trong làng văn Việt Nam hai bút hiệu THẾ LỮ và KHẢI HƯNG là kết quả sắp xếp từ những chữ cái tên thật : THỨ LỄ và KHÁNH GIƯ
Bây giờ với những mẫu tự A Â Đ H N R T U và một dấu sắc, ta phải hiểu đây là ĐẤU TRANH hay TRANH ĐẤU hoặc ĐÁNH TRÂU ?

Không chỉ mẫu tự, mà cả với các tiếng cũng vậy, sự thay đổi về vị trí dẫn đến sự thay đổi về ý nghĩa. Chẳng hạn với năm tiếng BẢO – ĐẾN – KHÔNG – NÓ – SAO, nếu không có chìa khóa khi sắp xếp ta sẽ có nhiều câu khác nhau :

Bảo nó sao không đến
Đến sao không bảo nó
Nó không bảo sao đến
Không bảo sao nó đến
Sao không bảo nó đến ……………

Như thế mật thư viết theo hệ thống dời chỗ là bản thông tin trong đó các mẫu tự hoặc các tiếng được sắp xếp theo một trật tự bí mật nào đó do người gởi và người nhận cùng đồng ý trước với nhau. Người ngoài cuộc chỉ thấy trên trang giấy những kết hợp lộn xộn và vô nghĩa hoặc những kết hợp mang nghĩa giả.

Giải mật thư dời chỗ là thiết lập lại những tương quan giữa các mẫu tự hoặc các tiếng với nhau. Là trả các mẫu tự hoặc các tiếng về đúng vị trí của chúng trong bản tin gốc.